Charakterystyka miodu rzepakowego.
Miód
rzepakowy jest przykładem odmianowego miodu wiosennego.
Jest to odmiana bardzo popularna w naszym kraju, a pozyskuje
się ją w okresie masowego kwitnienia rzepaku, w ciągu około
trzech tygodni na przełomie kwietnia i maja. Pola obsiane
tą rośliną (Brasicca napus L.) stanowią dla pszczół bogate
źródło zarówno nektaru jak i pyłku kwiatowego.
Miód rzepakowy w stanie płynnym
jest prawie bezbarwny lub lekko słomkowy, z odcieniem zielonkawym,
zależnie od roślin, z których zebrany został nektar. Po
skrystalizowaniu przyjmuje barwę białą lub szarokremową.
Ze względu na przewagę cukru prostego glukozy nad fruktozą,
a także niską zawartość wody (średnio 18%) ulega szybkiej
krystalizacji, dając drobne kryształy i mazistą konsystencję.
Z tego względu jest miodem najszybciej krystalizującym,
niekiedy w ciągu kilku dni po pozyskaniu z ula, a często
nawet krystalizuje już w plastrach. Zapach, zarówno miodu
płynnego (patoki) jak i skrystalizowanego (krupca), jest
słaby, zbliżony do zapachu kwiatów rzepaku. Jednak jest
on na tyle charakterystyczny, że wyczuwalny w miodach pitnych
nawet po 2 latach. Smak tego miodu jest bardzo łagodny,
nieco mdły i lekko gorzkawy.
W
składzie miodu rzepakowego, podobnie jak w nektarze
pochodzącym z kwiatów rzepaku, występują olejki eteryczne,
garbniki, związki goryczowe, flawonoidy, biopierwiastki,
witaminy z grupy B, K i C, kwas nikotynowy, cholina, a także
kumaryna, saponiny, śladowe ilości alkaloidów. We frakcji
flawonoidowej (w ilości powyżej 10% w odniesieniu do innych
substancji) obecnie są kwercetyna, kemferol, apigenina.
Według jednego z autorów miód zawiera średnio 6,3 mg% (3-karotenu.
Poza tym charakteryzuje się szczególnie niską zawartością
związków mineralnych, lecz o znaczne] przyswajalności przez
organizm. Należy do nich między innymi żelazo, będące składnikiem
hemoglobiny i transporterem tlenu w organizmie. Przyswajalność
tego pierwiastka z miodu wynosi około 63%. Miód rzepakowy
należy ponadto do miodów bogatych w bor, tj. pierwiastek
niezbędny do budowy tkanki kostnej oraz właściwego funkcjonowania
śledziony i tarczycy. Odpowiada on także za właściwe współdziałanie
innych pierwiastków w organizmie. Niedobór boru prowadzi
do utraty wapnia, fosforu i magnezu oraz powoduje obniżenie
poziomu estrogenów, zwłaszcza u kobiet w okresie po menopauzie,
co może powodować utratę masy kostnej.
Miód
rzepakowy zawiera prawie wyłącznie cukry proste z przewagą
glukozy. Według danych jednej z autorek w świeżym miodzie
znajduje się prawie 47% fruktozy, około 51% glukozy i 0,2%
sacharozy. Z innych cukrów wymienić można dwucukier maltozę
(około 5%) oraz trójcukier melecytozę (0,5%). Miód rzepakowy
należy poza tym do miodów bogatych w składniki lotne z parą
wodną, nadające mu swoisty aromat. Według Rychlik i Doleżala
należy do miodów o niskiej aktywności antybiotycznej. Wskazują
na to również badania własne i prowadzone w Oddziale Pszczelnictwa
w Puławach. Wartości inhibinowe oznaczanych próbek miodu
mieściły się w zakresie 0-3. Jednak w zależności od pochodzenia
i składu, zawartości olejków eterycznych może okazać się
bardziej aktywny. Potwierdzeniem tego jest doniesienie z
Nowej Zelandii, którego autor stwierdził wysoką aktywność
przeciwbakteryjną tej odmiany miodu, wyrażoną współczynnikiem
fenolowym 22,0.
Miód rzepakowy, jako popularna
odmiana miodu kwiatowego, ma szerokie zastosowanie w żywieniu
i lecznictwie. Z uwagi na wysoką zawartość cukrów prostych,
łatwo przyswajalnych przez organizm, stanowi cenną odżywkę
regeneracyjną w stanach wyczerpania fizycznego i psychicznego.
Jest także nieodzowny w codziennym odżywianiu, niezależnie
od wieku. Miód rzepakowy zaleca się zwłaszcza w
geriatrii w postaci napoju przygotowanego z 1 łyżki
stołowej miodu, rozpuszczonego w szklance przegotowanej
i ostudzonej wody.
Duża zawartość cukrów prostych, przede wszystkim glukozy
i fruktozy, czyni go przydatnym w chorobach
serca, głównie naczyń wieńcowych i układu krążenia.
Glukoza po wchłonięciu do krwiobiegu wzmacnia siłę skurczu
osłabionego mięśnia sercowego, a także rozszerza naczynia
wieńcowe, przyczyniając się do lepszego zaopatrzenia serca
w tlen i składniki odżywcze. W dalszym efekcie usuwa wodę
z tkanek i na drodze diurezy przyczynia się do zmniejszenia
obrzęków. Podobną rolę w działaniu na serce spełnia fruktoza.
Uważa się, że cukier ten szybciej ulega przemianom metabolicznym,
dostarczając w krótszym czasie energii do pracy mięśnia
sercowego. Składniki, takie jak acetylocholina, potas i
magnez również wpływają korzystnie na metabolizm mięśnia
sercowego, stabilizują ciśnienie krwi i przyczyniają się
do zahamowania procesu miażdżycowego. U chorych na dusznicę
bolesną, którym podawano miód rzepakowy, obserwowano wyraźną
poprawę stanu zdrowia.
Kolejną grupę schorzeń, w których
wykorzystuje się cenne właściwości cukrów prostych, są schorzenia
wątroby i dróg żółciowych. Czynią one miód rzepakowy
łatwo przyswajalnym przez wątrobę. W ten sposób zwiększają
jej zdolność do detoksykacji, czyli odtruwania organizmu.
Polega ona na wiązaniu szkodliwych metabolitów z kwasem
glukuronowym (powstającym z glukozy) i związkami flawonoidowymi
pochodzącymi z nektaru, w celu łatwiejszego ich rozpuszczenia
i usuwania z organizmu wraz z moczem. Natomiast cholina
obecna w miodzie usprawnia metabolizm tłuszczowy wątroby
i polepsza funkcjonowanie pęcherzyka żółciowego.
Miód rzepakowy ceniony jest
także w leczeniu chorób z przeziębienia oraz stanów zapalnych
górnych dróg oddechowych na tle bakteryjnym, takich jak
zapalenie gardła i zapalenie
błony śluzowej nosa. Ponadto łagodzi kaszel i wzmaga
odporność organizmu. W schorzeniu tych poleca się picie
ciepłego mleka z miodem rzepakowym.
Miód ten jest również ceniony
jako środek pomocniczy w schorzeniach nerek i układu moczowego.
Jest on odpowiedni do tego typu schorzeń z uwagi na niewielką
zawartość biopierwiastków i obecne w nim olejki eteryczne.
Poza tym wspomaga podstawową terapię w przebiegu choroby
wrzodowej żołądka i dwunastnicy, przyspieszając gojenie
stanu zapalnego tych narządów.
Podobne właściwości miodu rzepakowego
wykorzystuje się także w
leczeniu schorzeń zewnętrznych. Stosowany bezpośrednio
na chorą tkankę oczyszcza ją z elementów martwiczych i ropnej
wydzieliny, co w efekcie przyspiesza ziarninowanie, gojenie
i bliznowacenie ran. Ponadto szybkie przyłożenie miodu na
oparzoną skórę zabezpiecza ją przed tworzeniem się pęcherzy
i rozwojem zakażenia.
Pszczelarstwo, maj 2001
powrót
|